Jak długo ważny jest testament? Czy testament sie może przedawnić? 

 

Czy testament ma “datę ważności”? Czy po kilku latach od napisania dokument traci swoją moc? Może po prostu przedawnia się jak inne roszczenia? Te pytania często pojawiają się w mojej kancelarii. Klienci zastanawiają się, czy testament napisany wiele lat temu będzie jeszcze respektowany. Wyjaśnijmy więc, jak to właściwie jest z czasem obowiązywania testamentu.

Testament nie ma daty ważności

Spieszę z dobrą informacją – testament nie jest jak jogurt w lodówce i nie ma określonego terminu przydatności. Nie ma przepisu, który mówiłby że testament “wygasa” po upływie określonego czasu. Testament napisany 5, 10 czy nawet 30 lat temu pozostaje ważny, jeśli został sporządzony zgodnie z wymogami prawnymi (odręcznie w całości lub u notariusza). Testament nie może się również “przedawnić” – przedawniać mogą się roszczenia, np. roszczenie o zachowek, ale nie sam testament. Czym innym jest natomiast możliwość zmienienia testamentu, czy jego odwołania.

UWAGA: kluczowe jest jednak, czy testament wciąż odzwierciedla Twoją wolę! Bo chociaż sam dokument pozostaje ważny, to zmiany w Twoim życiu mogą sprawić, że będziesz chciał go zmienić.

Kiedy warto przemyśleć zmianę testamentu?

Twoja sytuacja życiowa ciągle się zmienia. Zachodzą w niej wydarzenia, które mogą całkowicie zmienić Twoje plany co do tego, kto powinien dziedziczyć majątek. Oto najczęstsze sytuacje, które powinny skłonić Cię do zastanowienia, czy Twój testament wciąż odpowiada Twoim życzeniom:

1. Zawarcie małżeństwa

Będąc singlem, mogłeś spisać testament na rzecz rodzeństwa, przyjaciela czy dalszej rodziny. Jednak po ślubie najpewniej to właśnie współmałżonek staje się osobą, której chcesz zostawić swój majątek. Testament nie zmienia się automatycznie po ślubie! Jeżeli chcesz, aby Twój majątek odziedziczyła żona lub mąż, musisz sporządzić nowy testament.

2. Rozwód

Podobnie sytuacja wygląda przy rozwodzie. Sam fakt rozwodu nie unieważnia wcześniej napisanego testamentu. Jeśli wskazałeś w nim byłego małżonka jako spadkobiercę, to nadal może on dziedziczyć na podstawie tego dokumentu!

Przykład z życia: Pan Wojciech napisał testament, w którym cały majątek zapisał swojej żonie Alicji. Po kilku latach małżeństwo się rozpadło i doszło do rozwodu. Pan Wojciech związał się z nową partnerką i doczekał się z nią dziecka. Niestety, zapomniał o zmianie testamentu. Gdy niespodziewanie zmarł, okazało się, że zgodnie z testamentem cały majątek dziedziczy… jego była żona, a nie obecna partnerka i ich wspólne dziecko.

Oczywiście dziecko miało prawo do zachowku, ale jego dochodzenie wymaga postępowania sądowego, jest kosztowne i czasochłonne.

3. Narodziny dziecka

Pojawienie się dziecka to kolejny moment, w którym warto przemyśleć treść testamentu. Byćmoże wcześniej wskazałeś jako spadkobierców swoich rodziców czy rodzeństwo, a teraz chcesz, aby głównym spadkobiercą było twoje dziecko?

4. Śmierć wskazanego spadkobiercy

Co jeśli osoba, którą wskazałeś w testamencie jako spadkobiercę, zmarła przed Tobą? W takiej sytuacji testament wymaga aktualizacji, chyba że przewidziałeś w nim tzw. “podstawienie” (wskazanie spadkobiercy zastępczego).

Jeśli nie zaktualizujesz testamentu po śmierci wskazanego w nim spadkobiercy, i nie ustanowiłeś podstawienia, dojdzie do dziedziczenia ustawowego. Czasem może to być zgodne z Twoją wolą, ale często prowadzi do podziału majątku w sposób, którego byś nie chciał.

Jak zmienić testament?

Zmiana testamentu jest prosta – wystarczy sporządzić nowy dokument. Przy czym pamiętaj:

1. Nowy testament powinien WYRAŹNIE odwoływać się do poprzedniego, najlepiej z formułą: “Odwołuję wszystkie wcześniej sporządzone przeze mnie testamenty.”

2. Jeśli piszesz testament odręcznie, nie zapomnij o dacie! Jest ona kluczowa dla ustalenia, który testament jest ostatni.

3. Choć przepisy nie wymagają formy notarialnej, testament notarialny daje większą pewność, że Twoja ostatnia wola zostanie uszanowana.

4. Dobrze poinformować kogoś zaufanego o istnieniu nowego testamentu i miejscu jego przechowywania.

Rozwód w toku a testament

Ważna uwaga dla osób w trakcie rozwodu – do momentu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego wciąż jesteście małżeństwem! Oznacza to, że w przypadku śmierci jednego z Was przed zakończeniem sprawy rozwodowej, drugi małżonek będzie dziedziczyć zgodnie z ustawą (jeśli nie ma testamentu) lub zgodnie z testamentem (jeśli taki istnieje i wskazuje małżonka jako spadkobiercę).

Podsumowanie

Testament nie traci ważności z upływem czasu – pozostaje ważny tak długo, jak długo żyje jego autor. Może on w każdej chwili zmienić swoją ostatnią wolę, sporządzając nowy testament.

Kluczowe jest jednak, by pamiętać o testamencie przy ważnych zmianach życiowych:

• po ślubie
• po rozwodzie
• po narodzinach dziecka
• po śmierci wskazanego w testamencie spadkobiercy

Jeśli masz wątpliwości dotyczące swojego testamentu lub potrzebujesz pomocy w jego sporządzeniu czy zmianie, zapraszam do kontaktu z moją kancelarią. Lepiej skonsultować się z prawnikiem, niż ryzykować, że Twój majątek trafi w niepowołane ręce.

---

Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Każda sprawa wymaga indywidualnej analizy i oceny przez specjalistę.

Radca prawny Bartosz Kowalak
ul. Mickiewicza 18a/3
60-834 Poznań
tel. +48 61 2224963