Jak uzyskać zwrot kosztów pogrzebu z konta spadkodawcy? Praktyczny przewodnik

 

Organizacja pochówku bliskiej osoby to nie tylko trudne emocjonalnie doświadczenie,

ale także znaczący wydatek finansowy. W mojej praktyce jako radca prawny w Poznaniu często spotykam się z pytaniem, czy można pokryć koszty pogrzebu ze środków zgromadzonych na rachunku bankowym zmarłego, nawet jeśli nie przeprowadzono jeszcze postępowania spadkowego. Odpowiedź brzmi: tak, jest to możliwe.

Podstawa prawna wypłaty kosztów pogrzebu

Zgodnie z art. 55 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo bankowe, bank jest zobowiązany wypłacić z rachunku bankowego zmarłego posiadacza kwotę wydatkowaną na koszty pogrzebu, w granicach zwyczajowo przyjętych w danym środowisku. 

Jest to wyjątkowa sytuacja, gdy bank może wypłacić środki przed formalnym ustaleniem spadkobierców.

Przepis ten stanowi istotne ułatwienie dla rodzin zmarłych, ponieważ postępowanie spadkowe może trwać kilka miesięcy, a koszty pogrzebu wymagają natychmiastowego pokrycia.

 

Niezbędne dokumenty do uzyskania zwrotu kosztów pogrzebu

Na podstawie mojej praktyki zawodowej mogę potwierdzić, że aby uzyskać zwrot kosztów pogrzebu z rachunku bankowego zmarłego, należy przedstawić w banku:

1. Akt zgonu posiadacza rachunku

Jest to podstawowy dokument potwierdzający fakt śmierci posiadacza rachunku. Akt zgonu można uzyskać w Urzędzie Stanu Cywilnego właściwym dla miejsca śmierci zmarłego lub jego ostatniego miejsca zamieszkania. Zazwyczaj wystarcza odpis skrócony aktu zgonu.

2. Oryginały rachunków potwierdzających poniesienie kosztów pogrzebu

Bank wymaga przedstawienia oryginałów faktur lub rachunków wystawionych na osobę występującą o zwrot kosztów. Z mojego doświadczenia wynika, że warto zachować wszystkie rachunki związane z organizacją pochówku, w tym:

• Fakturę z zakładu pogrzebowego
• Rachunek za miejsce na cmentarzu
• Rachunek za nagrobek lub tablicę pamiątkową
• Rachunki za kwiaty i wieńce
• Rachunek za ceremonię religijną
• Rachunek za stypy

Istotne jest, aby rachunki zawierały informację, że dotyczą pochówku konkretnej osoby (najlepiej z podaniem jej imienia i nazwiska).

3. Dokument tożsamości osoby występującej o zwrot kosztów

Osoba składająca wniosek o zwrot kosztów pogrzebu musi przedstawić swój dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport).

Kto może ubiegać się o zwrot kosztów pogrzebu?

Z moich doświadczeń zawodowych wynika, że o zwrot kosztów pogrzebu może ubiegać się każda osoba, która faktycznie te koszty poniosła, niezależnie od tego, czy jest spokrewniona ze zmarłym. Bank nie wymaga potwierdzenia pokrewieństwa ani dokumentów spadkowych, a jedynie dowodu poniesienia kosztów.

W praktyce najczęściej są to:

• Małżonek zmarłego
• Dzieci lub rodzice
• Inni bliscy krewni
• Czasem osoby niespokrewnione, które z różnych powodów zajęły się organizacją pochówku

Procedura uzyskania zwrotu kosztów pogrzebu – krok po kroku

Na podstawie mojego doświadczenia jako radca prawny, procedura wygląda następująco:

1. Poinformowanie banku o śmierci posiadacza rachunku – należy jak najszybciej zgłosić ten fakt, przedstawiając akt zgonu.

2. Złożenie wniosku o wypłatę środków na pokrycie kosztów pogrzebu – banki zazwyczaj mają własne formularze takich wniosków, ale można również przygotować pismo zawierające:

   • Dane wnioskodawcy
   • Dane zmarłego
   • Numer rachunku bankowego zmarłego (jeśli jest znany)
   • Kwotę poniesionych kosztów
   • Sposób wypłaty środków (gotówka lub przelew na wskazany rachunek)

3. Przedłożenie kompletu dokumentów – oprócz wniosku należy dostarczyć akt zgonu, oryginały rachunków oraz dokument tożsamości.

4. Weryfikacja dokumentów przez bank – bank sprawdza kompletność i prawidłowość przedłożonych dokumentów oraz dostępność środków na rachunku zmarłego.

5. Wypłata środków – po pozytywnej weryfikacji bank wypłaca środki w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie więcej jednak niż środki zgromadzone na rachunku.

Maksymalna kwota zwrotu i “zwyczajowo przyjęte granice”

Prawo bankowe wspomina o “granicach zwyczajowo przyjętych w danym środowisku”, co jest pojęciem dość nieostrym. W praktyce banki rzadko kwestionują wysokość przedstawionych rachunków, pod warunkiem że dotyczą one bezpośrednio kosztów związanych z pochówkiem i nie są rażąco wygórowane.

Z mojego doświadczenia wynika, że banki akceptują rachunki obejmujące standardowe koszty pogrzebu, takie jak:

• Przygotowanie ciała do pochówku
• Trumna lub urna
• Transport
• Miejsce pochówku
• Podstawowa ceremonia
• Skromny poczęstunek dla żałobników (stypa)

Natomiast mogą być kwestionowane wydatki na:

• Bardzo kosztowne trumny lub urny
• Wyszukane ceremonie
• Wystawne przyjęcia dla żałobników
• Kosztowne nagrobki zamawiane bezpośrednio po pogrzebie

Co w przypadku, gdy na rachunku jest mniej środków niż poniesione koszty?

Jeśli na rachunku zmarłego znajduje się mniej środków niż kwota poniesionych kosztów pogrzebu, bank wypłaci jedynie dostępną sumę. O zwrot pozostałej części można ubiegać się w ramach późniejszego postępowania spadkowego jako dług spadkowy.

W mojej praktyce zawodowej doradzałem klientom, aby w takich sytuacjach rozważyli:

• Zwrócenie się do innych banków, w których zmarły mógł posiadać rachunki
• Złożenie wniosku do ZUS o zasiłek pogrzebowy
• Złożenie wniosku do odpowiedniego organu gminy o pokrycie kosztów pogrzebu ze środków pomocy społecznej (w szczególnych przypadkach)

Jak długo trwa procedura zwrotu kosztów pogrzebu?

Z mojego doświadczenia wynika, że czas oczekiwania na zwrot kosztów pogrzebu jest stosunkowo krótki – zazwyczaj od kilku dni do dwóch tygodni. Bank nie musi czekać na postępowanie spadkowe, co znacznie przyspiesza cały proces.

 

Praktyczne wskazówki

Na podstawie mojej praktyki zawodowej mogę polecić kilka przydatnych rozwiązań:

1. Zachowaj wszystkie oryginały rachunków – przed złożeniem w banku warto zrobić ich kopie dla własnych potrzeb.

2. Złóż wniosek w możliwie najkrótszym czasie – niektóre banki wymagają, aby wniosek został złożony w rozsądnym terminie po pogrzebie (np. do 3 miesięcy).

3. Jeśli nie znasz numeru rachunku zmarłego – w takim przypadku można złożyć zapytanie w Centralnej informacji o rachunkach, prowadzonej przez Krajową Izbę Rozliczeniową. Na podstawie aktu zgonu można uzyskać informację o wszystkich rachunkach posiadanych przez zmarłego.

4. Sprawdź wszystkie banki – jeśli zmarły posiadał rachunki w kilku bankach, warto złożyć wnioski w każdym z nich.

5. Pamiętaj o zasiłku pogrzebowym z ZUS – niezależnie od zwrotu kosztów z banku, można ubiegać się o zasiłek pogrzebowy, który obecnie wynosi 4000 zł.

---

Disclaimer:

Powyższy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Każda sytuacja prawna jest indywidualna i wymaga dokładnej analizy stanu faktycznego. W przypadku pytań dotyczących zwrotu kosztów pogrzebu lub innych aspektów prawa spadkowego, zapraszam do kontaktu z moją kancelarią.

Kancelaria Radcy Prawnego Bartosz Kowalak
ul. Mickiewicza 18a/3
60-834 Poznań
tel. +48 61 2224963

Z przyjemnością pomogę Państwu w uzyskaniu zwrotu kosztów pogrzebu oraz kompleksowej obsłudze pozostałych spraw spadkowych.