Prawo żony/męża do zachowku

Kodeks cywilny wskazuje, iż jedną z osób mających prawo do zachowku jest małżonek spadkodawcy, w sytuacji gdy został on pominięty przy powołaniu do dziedziczenia.

Tytułem wyjaśnienia warto wskazać, że pierwszymi w kolejności do zachowku są zstępni spadkodawcy i jego małżonek. Z kolei gdy spadkodawca nie pozostawił zstępnych, uprawionymi do zachowku będzie małżonek oraz rodzice spadkodawcy.

W takim przypadku pokrzywdzony decyzją spadkodawcy małżonek, w terminie 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu albo od dnia otwarcia spadku, może wystąpić o wypłacenie przez osoby zobowiązane do zapłaty zachowku odpowiedniej kwoty.

Małżonkowi pominiętemu przez spadkodawcę będzie przysługiwał zachowekw wysokości ½ wartości udziału spadkowego, o ile dziedziczyłby z mocy ustawy, zaś w przypadku gdy jest trwale niezdolny do pracy w wysokości ⅔ wartości udziału spadkowego.

Nie zawsze jednak małżonek będzie uprawniony do żądania zachowku.

Przede wszystkim prawa do zachowku nie będzie miał małżonek spadkodawcy, który pozostawał z nim w separacji. Przy czym, co istotne, w przypadku separacji chodzi tutaj przede wszystkim o separację orzeczoną na mocy wyroku sądu, a nie separację faktyczną.

Kodeks cywilny wskazuje również, iż roszczenia o zachowek nie będzie miał małżonek, w stosunku do którego spadkodawca – czyli jego współmałżonek, wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione Podstawowe znaczenie ma tutaj art. 940 Kodeku cywilnego, zgodnie z którym:

„§ 1. Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione.

§ 2. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia sądu. Wyłączenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem; termin do wytoczenia powództwa wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.”

Z powyższego wynika, iż małżonkowi, któremu nie będzie przysługiwało prawo do dziedziczenia, nie będzie przysługiwało mu również prawo do zachowku.

W przypadku zaś rozwodu po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie o rozwód małżonek nie będzie mógł skutecznie dochodzić zachowku od byłego już współmałżonka.

Niemniej jednak, małżonkowi nie będzie przysługiwał również stosowny zachowek, w przypadku gdy zrzeknie się dziedziczenia, odrzuci spadek, zostanie uznany za osobę niegodną lub spadkodawca go wydziedziczy.