Testament odnaleziony po latach – czy można go jeszcze wykorzystać?

 

W mojej praktyce prawnika zajmującego się prawem spadkowym często spotykam się z nietypowymi sytuacjami spadkowymi. Niedawno trafiło do mnie następujące zapytanie:

“Panie Mecenasie, po 20 latach od śmierci taty, gdy mieliśmy już zrobioną sprawę spadkową odnalazłam testament, który tata sporządził. Czy taki testament się przedawnia? Co w tej sprawie zrobić?”

To  pytanie dotyka ciekawego problemu: co zrobić, gdy testament zostaje odnaleziony długo po zakończeniu postępowania spadkowego? Czy jest już za późno, by cokolwiek zmienić?

 

Czy testament się przedawnia?

Odpowiedź jest prosta – testament jako taki nie podlega przedawnieniu. Dokument ten nie traci swojej ważności prawnej z upływem czasu, o ile został prawidłowo sporządzony. Innymi słowy, testament ma taką samą moc prawną zarówno tuż po śmierci spadkodawcy, jak i wiele lat później.

Co jednak z zakończonym już postępowaniem spadkowym?

Tutaj sprawa się komplikuje. Jeśli  sąd wydał już prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku (lub notariusz sporządził akt poświadczenia dziedziczenia), to sytuacja prawna została już ukształtowana.

Odnalezienie testamentu po zakończeniu  postępowania spadkowego daje jednak podstawę do wzruszenia dotychczasowych rozstrzygnięć. Prawo przewiduje w takich przypadkach specjalną procedurę – uchylenie prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Co można zrobić w takiej sytuacji?

Na podstawie mojego doświadczenia jako prawnik zajmujący się sprawami spadkowymi,  w takiej sytuacji radziłbym następujące kroki :  

1. Sprawdzenie autentyczności i ważności testamentu  

Przede wszystkim należy upewnić się, że odnaleziony testament jest autentyczny i został sporządzony zgodnie z wymogami prawnymi. W przypadku testamentu własnoręcznego powinien być w całości napisany i podpisany przez spadkodawcę. Testament notarialny powinien mieć formę aktu notarialnego.

2. Złożenie wniosku o uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku  

Jeśli testament okaże się autentyczny i ważny, można złożyć do sądu wniosek o uchylenie dotychczasowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (lub uchylenie aktu poświadczenia dziedziczenia).

Ważne! Nie ma tu terminu, który by “zamykał” możliwość złożenia takiego wniosku – można to zrobić nawet po kilkudziesięciu latach! 

3. Nowe postępowanie spadkowe  

Po uchyleniu dotychczasowego postanowienia sąd przeprowadzi nowe postępowanie spadkowe, w którym uwzględni odnaleziony testament. Może to prowadzić do zupełnie innego rozdziału majątku spadkowego.

Praktyczne trudności

W mojej praktyce prawnika specjalizującego się w prawie spadkowym zauważyłem, że w takich sprawach pojawiają się pewne praktyczne trudności:

• Majątek spadkowy mógł już zostać podzielony i rozdysponowany
• Spadkobiercy mogli już poczynić inwestycje w oparciu o poprzedni podział spadku
• Mogły nastąpić dalsze zmiany własnościowe (np. sprzedaż nieruchomości osobom trzecim)

Te komplikacje nie przekreślają jednak możliwości dochodzenia swoich praw wynikających z testamentu. Mogą jedynie wpłynąć na sposób realizacji tych uprawnień – czasem zamiast konkretnych składników majątku możliwe będzie uzyskanie jedynie równowartości pieniężnej.

 

Podsumowanie

Jeśli odnalazłeś testament wiele lat po zakończeniu sprawy spadkowej:

1. Testament nie przedawnia się
2. Można złożyć wniosek o uchylenie dotychczasowego postanowienia spadkowego
3. Sąd przeprowadzi nowe postępowanie z uwzględnieniem testamentu
4. Upływ czasu komplikuje sprawę, ale nie zamyka drogi do zmiany sytuacji prawnej

---

Zastrzeżenie: Powyższy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Każda sprawa spadkowa ma swoją specyfikę i wymaga indywidualnej analizy.

Jeśli znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji lub mają inne pytania z zakresu prawa spadkowego – zapraszam do mojej kancelarii po indywidualną konsultację.

Kancelaria Radcy Prawnego Bartosz Kowalak
ul. Mickiewicza 18a/3
60-834 Poznań
tel. +48 61 2224963