Kancelaria Prawa Spadkowego i Majątkowego

Porady prawne

Zachowek dla nasciturusa, czyli dziecka poczętego, lecz jeszcze nienarodzonego

Zachowek dla nasciturusa, czyli dziecka poczętego, lecz jeszcze nienarodzonego

Joanna Janiak- prawo spadkowe Września

Zachowek stanowi instytucję prawa cywilnego, która powinna zainteresować przede wszystkim osoby, które zostały pominięte przez spadkodawcę przy powołaniu do dziedziczenia. To właśnie dzięki niej można uzyskać część spadku po zmarłym.

Jak już wiadomo, zachowek przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, o ile byliby uprawnieni do dziedziczenia z ustawy. Co jednak w przypadku gdy osoba uprawniona do zachowku została już poczęta, ale jeszcze się nie narodziła, czyli gdy mówimy o nasciturusie?

W pierwszej kolejności warto odnieść się do kwestii bardziej ogólnych, a więc do dziedziczenia spadku przez nasciturusa. Nie są ewenementem sytuacje, w których spadkodawca umiera, a jego dziecko już zostało poczęte, ale jeszcze się nie narodziło. Takich sytuacji w życiu codziennym jest wiele, przykładowo można wskazać na sytuację ,w której przyszły ojciec umiera w wypadku czy wskutek choroby, nie dożywając narodzin dziecka.

W tym przypadku polskie prawo cywilne działa na korzyść dziecka poczętego, lecz jeszcze nienarodzonego. Kodeks cywilny wskazuje bowiem, że dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeśli urodzi się żywe (art. 927 §2 Kodeksu cywilnego).

Niemniej jednak widać, że konieczne jest tutaj spełnienie się jednej zasadniczej przesłanki, a mianowicie dziecko musi urodzić się żywe.

A co w przypadku zachowku? Czy nasciturus również ma do niego prawo?

Może dojść bowiem do sytuacji, w której przyszły spadkodawca wydziedziczy swojego syna. Jednakże syn spodziewa się dziecka, które poczęte zostało jeszcze za życia spadkodawcy, ale w chwili śmierci spadkodawcy jeszcze się nie narodziło.

Przyjmuje się, iż osoba wydziedziczona traktowana jest tak jakoby nie dożyła otwarcia spadku. W takim przypadku nie będzie jej przysługiwało prawo do zachowku, jednakże uprawienie to przechodzi na zstępnych takiej osoby. W podanym przykładzie zstępnym jest jeszcze nienarodzone dziecko.

Dziecko poczęte jeszcze za życia spadkodawcy, ale nie narodzone w chwili śmierci spadkodawcy uzyskuje nie tylko zatem prawo do dziedziczenia, ale również prawo do zachowku, o ile urodzi się żywe.

Takie stanowisko potwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 marca 2013r., sygn. akt VI ACa 904/11, gdzie wskazał, że dziecko poczęte na chwilę otwarcia spadku jest również uprawnione do zachowku, jeżeli urodzi się żywe.

Zostało to również potwierdzone przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 16 października 2016r. w sprawie o sygn. akt I ACa 609/16.